HOOFDSTUK 3

Resultaten Sectorplan
​​​​​​​
2012-2016

In de afgelopen vier studiejaren hebben de hogescholen met kunstonderwijs nauw samengewerkt en afspraken gemaakt over de kwantiteit en kwaliteit van de sector. Het Sectorplan kunstonderwijs, een programma van vier jaar, is in het studiejaar 2015-2016 afgerond en door het ministerie van OCW geaccordeerd. Het heeft de gewenste resultaten opgeleverd. De stappen van de sector zijn jaarlijks beschreven in de voortgangsrapportages aan de minister.

Minder studenten

Vanaf studiejaar 2011-2012 zijn de hogescholen begonnen het aantal studenten te verminderen op basis van afspraken die zij met elkaar en met de minister maakten. Er zijn 1383 minder studenten aangenomen bij specifieke studierichtingen met een beperkter arbeidsmarktperspectief, met name bij de disciplines autonome beeldende kunst en muziek. 

Investering in kwaliteit

Door de reductie van het aantal studenten kwamen er financiële middelen vrij. Die zijn, conform afspraken met het ministerie, geïnvesteerd in de kwaliteit en innovatie van een aantal voortrajecten, bacheloropleidingen, masteropleidingen en onderzoek. 
Daarnaast is het palet aan masteropleidingen uitgebreid. Dit is per kunstdiscipline onderling afgestemd. Hierdoor sluit het Nederlandse kunstonderwijs niet alleen in kwaliteit maar ook in de opbouw van zijn onderwijsportefeuille beter aan bij het internationale kunstonderwijs.

Afstemming met het werkveld

Zoals hierboven gezegd is het kunstonderwijs traditioneel sterk verbonden met de beroepspraktijk en is er sprake van een toenemende wisselwerking tussen de kunstopleidingen en hun directe omgeving, waaronder bedrijven en publiek. 
Daarbovenop heeft de sector de afgelopen paar jaar geïnvesteerd in de afstemming met het (landelijke) werkveld en de beroepsorganisaties en vakverenigingen. Zo is er twee maal een Dag van de dialoog met de beroepspraktijk georganiseerd. Vertegenwoordigers uit alle disciplines in het kunstonderwijs gingen in gesprek met partners en stakeholders uit het culturele veld, de creatieve industrie, onderwijs, kennisinstituten, overheid, fondsen, en werkgeversorganisaties. 

Beroeps- en opleidingsprofielen

De kaders van het hoger beroepsonderwijs worden gevormd door de beroeps- en opleidingsprofielen die door opleidingen en werkveld gezamenlijk worden opgesteld. De afgelopen periode zijn alle beroepsprofielen weer onder de loep genomen en worden de opleidingsprofielen op basis daarvan  geactualiseerd. Dit proces is nog gaande en heeft de opleidingsnetwerken van elke kunstdiscipline verder geprofessionaliseerd. 
De competentie ondernemerschap krijgt extra aandacht. In de eerste voortgangsrapportage is een serie best practices over ondernemerschap opgenomen. 


In de discipline beeldende kunst en vormgeving zijn de beroeps- en opleidingsprofielen inmiddels volledig geactualiseerd. Het gesprek tussen onderwijs en stakeholders heeft hierdoor een nieuwe dimensie gekregen. Er is een community ontstaan waarin gezamenlijk wordt opgetrokken, ondanks dat het culturele veld versnippert. De betrokken hogescholen hebben het voornemen om de masters onder te brengen in één nieuwe croho-registratie. 


Ook de kunstvakdocentenopleidingen zijn volop bezig met hun beroeps- en opleidingsprofielen. Zij dragen sterk bij aan visievorming, kennis en praktijken in het brede binnen- en buitenschoolse werkveld zoals bij scholen, kunstencentra, culturele instellingen als musea en theaters, community arts en zelfstandige initiatieven.
Samen met het Landelijk Kennisinstituut Cultuureducatie en Amateurkunst (LKCA) hebben zij de contacten met het werkveld aangehaald en buigen zij zich over specifieke opleidingsvragen uit het veld.
Voortdurende dialoog tussen schoolleiders, docenten en kunstvakdocentenopleidingen heeft geleid tot een nieuw beroepsprofiel. Hierin is het hele binnen- en buitenschoolse werkveld voor de kunstvakdocentenopleidingen beschreven met speciale aandacht voor de bovenbouw van het voortgezet onderwijs. Bij de kunstvakdocentenopleidingen worden nu de opleidingsprofielen voor de bachelor- en masteropleidingen geactualiseerd, waarbij ook voor de kennisbasis plaats is ingeruimd. In het kader van 10voordeleraar zijn de kunstvakdocentenopleidingen bovendien begonnen met peerreviews. 

Talentontwikkeling

De hogescholen hebben met elkaar de agenda Talentontwikkeling opgeleverd. Conform de actielijnen is  informatie verzameld over de voortrajecten van het kunstonderwijs en hebben de hogescholen twee maal een Dag van de talentontwikkeling georganiseerd. Daar hebben zij onderling en met het werkveld kennis gedeeld over begeleiding van (top)talent voor, tijdens en na de opleidingen. Bij sommige opleidingsnetwerken zijn werkgroepen en portefeuilles Talent in het leven geroepen. 
Speciale aandacht ging uit naar de instroom van jong talent. Iedere hogeschool heeft daarvan de aansprekende voorbeelden getoond in de tweede voortgangsrapportage aan de minister. Het behoud van een hoogwaardige instroom van studenten is immers van groot belang voor de kwaliteit van het kunstonderwijs. 
In 2016 zijn in een werkbijeenkomst met het werkveld afspraken gemaakt om de instroom van studenten met verschillende achtergronden te bevorderen. 

Onderzoek

Het kunstonderwijs is een sector waar onderzoek het vertrekpunt is van alle activiteit. Daarnaast is er het praktijkgerichte onderzoek bij lectoraten, centra en de opleidingen zelf. In het Sectorplan spraken de hogescholen met elkaar af op dit vlak de krachten te bundelen. Deze ambitie hebben zij opgepakt door het Platform Onderzoek KUO NL in te stellen en de volgende actiepunten op de agenda te zetten: 

  • minder versnippering in het praktijkgerichte onderzoek; 
  • meer onderlinge samenwerking; 
  • bevordering van een systematische en extern gelegitimeerde aanpak (onder andere in het traject van de Nationale Wetenschapsagenda); 
  • aanpak van ‘witte vlekken’ in de creatieve sector; 
  • bevordering van een volwaardige derde cyclus voor het kunstonderwijs. 

Het thema onderzoek stond centraal in de derde voortgangsrapportage. Op 6 oktober 2016, de dag waarop ook deze Toekomstagenda wordt gepresenteerd, organiseert het kunstonderwijs een symposium kunstonderwijs en onderzoek waarbij het praktijkgerichte onderzoek in de kunsten centraal staat.