"Mijn belangrijkste vraag van vandaag is hoe we mensen, die glazig gaan kijken bij woorden als zelfregie en voor wie school nooit een hobby was, kunnen motiveren om toch weer te gaan leren. Dat raakt aan de emancipatiefunctie van het hbo", aldus voorzitter Maurice Limmen op 17-1 jl. tijdens de goed bezochte nieuwjaarsreceptie van de Vereniging Hogescholen in Den Haag. In zijn toespraak stond het thema Leven Lang Ontwikkelen centraal.

Bij bijvoorbeeld Saxion hebben ze daar een antwoord op, zo ervoer Limmen tijdens een recent bezoek aan de hogeschool. Daar komen op een Open Avond van de Parttime School werkgevers zoals ziekenhuizen en hightech-bedrijven om in samen met werknemers in gesprek te gaan over de mogelijkheden om te switchen van carrière of bij te leren. "Op deze manier wordt dat heel concreet en wordt ze soms zelfs al een contract aangeboden, terwijl ze nog een opleiding moeten gaan volgen. Die zekerheid is zo belangrijk!", benadrukte Limmen in zijn nieuwjaarstoespraak.

Aansluitend was de vloer voor Jos Sanders, als lector werkzaam bij het Lectoraat Leren tijdens de Beroepsloopbaan van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. Hij onderzoekt hoe een leven lang leren voor iedereen vanzelfsprekend kan worden. Positieve leerervaringen spelen een belangrijke rol. Samen met onderwijs, overheid, bedrijfsleven en HR(D)-professionals zoeken hij met zijn collega's van het lectoraat uit hoe positieve leerervaringen tot stand komen, en of en hoe die kunnen bijdragen aan de attitude en motivatie voor leven lang leren en aan duurzame inzetbaarheid.

Tijdens zijn presentatie op de nieuwjaarsreceptie vroeg hij zich af of diploma's nog heel lang houdbaar zijn, of dat we niet veel meer skills moeten gaan valideren. Het lectoraat werkt aan de ontwikkeling van zogenaamde ‘skills intensieve werkplekken’. Professionals ontwikkelen hier informeel, dus op de werkplek, nieuwe kennis en vaardigheden, die door de werkgever(s) op waarde wordt geschat en erkend. Dat is belangrijk gezien de enorme dynamiek in en op de arbeidsmarkt van de 21ste eeuw.

Het hbo biedt een breed scala aan flexibele lerarenopleidingen

Hogescholen participeren volop in de regionale en landelijke aanpak om het lerarentekort in de verschillende onderwijssectoren te reduceren. Pabo’s en de hbo-lerarenopleidingen werken met scholen en andere partners samen om meer leraren voor de klas te krijgen, waarbij de kwaliteit van afgestudeerden gewaarborgd blijft. Een belangrijke ontwikkeling is de forse uitbreiding van het opleidingsaanbod om meer doelgroepen te interesseren. “Hogescholen doen er alles aan om ze zorgen voor meer leraren. Het hbo biedt daarom een breed scala aan flexibele lerarenopleidingen zodat iedereen die leraar wil worden en de kwaliteiten heeft, dat ook kan”, zegt Maurice Limmen, voorzitter van de Vereniging Hogescholen. In bijgaande infographics tonen hogescholen de opleidingsroutes om leraar te worden. “Om meer leraren voor de klas te krijgen blijft daarnaast het investeren in de kwalitatieve aantrekkelijkheid van het beroep, door de vergroting van de ontwikkelingsmogelijkheden, van groot belang. We omarmen daarom het recente advies Ruim baan voor leraren van de Onderwijsraad.” In aanloop naar het AO Leraren in de Tweede Kamer op 24 januari a.s. informeren we u over de laatste ontwikkelingen. Zo zitten de instroomcijfers voor met name de pabo’s in de lift, evenals het aantal behaalde diploma’s.

10% meer studenten naar pabo 
De pabo springt er dit jaar bij de instroomcijfers uit; de opleiding is met een toename van 10% de opleiding met de grootste instroomtoename ten opzichte van vorig jaar in absolute aantallen. Uit de definitieve instroomcijfers blijkt dat dit studiejaar in totaal 4.755 studenten (voltijd, deeltijd en duaal) aan de pabo begonnen1. Het aantal zij-instromers is dit jaar toegenomen naar meer dan 400, vorig jaar was dat ongeveer 160.

Het totaal aantal instromende studenten in hbo-eerstegraadslerarenopleidingen is dit studiejaar, ten opzichte van 2017, vrijwel stabiel gebleven met 602 studenten. Bij de tweedegraadslerarenopleidingen is de instroom gedaald naar 3.733 studenten, vorig jaar was het aantal 3.935.

Bij de pabo zien we ook weer een lichte stijging van het aantal afgestudeerden, in studiejaar 2017 was dit aantal 3.964. Bij de tweedegraads lerarenopleidingen is het aantal behaalde diploma’s tussen studiejaar 2013 en 2017 gestegen van 3.104 naar 3.546 diploma’s. Bij de eerstegraadslerarenopleidingen schommelen de cijfers tussen 2013 en 2017 rond de 445 diploma’s per jaar.

Laatste stap gezet in start ambitieus Versnellingsplan onderwijsinnovatie met ICT

Met de ondertekening van dit convenant hebben de voorzitters van de Vereniging Hogescholen, VSNU en SURF een laatste stap gezet om aan de slag te gaan met het Versnellingsplan onderwijsinnovatie met ICT. Met dit convenant zijn de wederzijdse intenties, afspraken en inspanningsverplichtingen geregeld tussen de VH, VSNU en SURF in relatie tot de financiering van het Versnellingsplan onderwijsinnovatie met ICT (vanaf nu: Versnellingsplan). 

Achtergrond
Sinds november 2017, toen de Versnellingsagenda Onderwijsinnovatie met ICT door de voorzitters van SURF, VH en VSNU werd gepresenteerd, is vanuit de VH, VSNU, en SURF gewerkt aan het opzetten van een vierjarig programma om de ambities uit de Versnellingsagenda waar te maken. Dit vierjarige programma, het Versnellingsplan Onderwijsinnovatie met ICT, ging op 1 januari 2019 van start. Het versnellingsplan heeft als hoofddoelstellingen om het onderwijs met ICT te innoveren op de volgende drie thema’s :

• De aansluiting op de arbeidsmarkt verbeteren
• Flexibilisering van het onderwijs 
• Slimmer en beter leren met technologie 

Acht versnellingsteams bestaande uit deelnemers van instellingen die zowel ambitie als commitment hebben op één van de onderstaande thema’s (zgn. zones) zijn met de uitvoering van het vesnellingsplan aan de slag gegaan. Zij worden aangevoerd door experts vanuit de instellingen die benoemd zijn door de stuurgroep van het Versnellingsplan (de zgn. ‘aanvoerders’).  

Thema's/zones versnellingsplan

Doel Versnellingsplan
Het Versnellingsplan heeft tot doel versnelling te realiseren in het benutten van de mogelijkheden die ICT biedt voor het onderwijs. Dit betekent dat de teams veel ruimte krijgen om hun ambities zelf te formuleren, vanuit de mogelijkheden en urgenties in de praktijk van het hoger onderwijs. De basis wordt gevormd door vertrouwen en samenwerking, er is geen sprake van blauwdrukken en veel papierwerk om zaken in gang te zetten of verantwoording af te leggen. Om echt te kunnen versnellen hebben de versnellingsteams ook volop mogelijkheden om concrete ideeën die zij hebben uit te voeren. In elk team zit een ‘verbinder’ die samen met het team kijkt welke vraagstukken er concreet opgepakt zouden kunnen worden. De verbinders leggen de verbinding naar het ondersteuningsteam. 
 
Aansturing programma
De aansturing van het programma is belegd bij een gezamenlijk stuurgroep. De stuurgroep is daarmee verantwoordelijk voor het bepalen van de overkoepelende ambitie en borgt dat deze wordt gehaald. De stuurgroep bestaat uit:  

• Namens VH:        Anka Mulder en Hans Nederlof (vz)
• Namens VSNU:   Arthur Mol en Hester Bijl
• Namens SURF:    Erwin Bleumink
• Namens ISO:      Tom van den Brink
• Namens LSVb:    John van Harten
• Toehoorder namens het Ministerie van OCW: Jantina Walraven