“Het aanbod van Associate degree-opleidingen bij hogescholen gaat de komende jaren toenemen, daarvan ben ik overtuigd”, zegt de voorzitter van de Vereniging Hogescholen Thom de Graaf. Hij is tevreden dat de “Wet Invoering Associate degree” die gisteren in de Tweede Kamer met algemene stemmen werd aangenomen, nu een zelfstandige en volwaardige positie heeft gekregen als hbo-opleiding. “Dat was noodzakelijk voor de volgende logische stap: de Ad als hbo-opleiding meer op de kaart zetten.”

Een Ad Bedrijfseconomie, Ad Tuinbouwmanagement en een Ad Systeemspecialist Automotive zijn enkele voorbeelden van Associate degree (Ad)-opleidingen die al bestaan. Met ingang van het studiejaar 2017-2018 zijn er 143 Ad-programma’s aan bekostigde hogescholen in Nederland en zij willen dat aanbod uitbreiden. De voorzitter van de hogescholen vindt de Ad-opleidingen in het hbo om meerdere redenen van belang. De Graaf: “Allereerst biedt dit aan mbo-4 studenten en werkenden nieuwe kansen voor meer verdieping en scholing; het keuzepalet wordt breder nu de tweejarige Ad-opleiding er bij komt, naast de keuze voor gaan werken of een vierjarige bachelor te volgen. Daarnaast biedt de Ad extra kansen op de arbeidsmarkt. Maar ook heeft de Ad-opleiding een belangrijke emanciperende functie en past de Ad in de trend naar meer onderwijs op maat.”

Ad is verantwoordelijkheid van het hbo
Hogescholen en ROC’s werken samen bij het aanbieden van de Ad-opleidingen, maar de verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van de opleiding en het diploma blijft bij het hbo. De Associate degree is een volwaardige graad binnen het hoger beroepsonderwijs met een zelfstandige arbeidsmarktkwalificatie. In de gisteren aangenomen wet over de Ad-opleidingen is geregeld dat bij hoge uitzondering een ROC meer dan de nu toegestane 50% van een Ad-opleiding kan verzorgen wanneer de hogeschool daarvoor toestemming krijgt van de minister.

Ad heeft emanciperende functie
Studenten en werkenden kiezen bewust voor de status en positie van een Ad-opleiding in het hoger onderwijs. Juist door een Ad-opleiding ook te laten plaatsvinden in een hbo-studieklimaat worden studenten mogelijk geïnspireerd om door te stromen naar een bachelor. Ad-studenten komen op een hogeschool in contact met bachelor- en master-studenten, lectoren en hbo-docenten. Ook krijgen ze les in een omgeving waar hbo-opleidingen en praktijkgericht onderzoek plaatsvinden. De Ad heeft daarmee een belangrijke emanciperende functie, vinden hogescholen.

Meer onderwijs op maat 
Hoger beroepsonderwijs aanbieden dat beter aansluit op de individuele wensen van studenten is een ontwikkeling waar hogescholen op inzetten. Met meer masters, honours-trajecten, deeltijd opleidingen en ook Associate degree-opleidingen spelen hogescholen in op veranderingen in de samenleving. De variëteit van het aanbod wordt bepaald door de aard van de (beroeps)omgeving, het aanbod van opleidingen en de vraag van studenten, werkenden en het beroepenveld.

De Wet Invoering Associtae degrees ligt nu ter behandeling in de Eerste Kamer.

De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) heeft  financiering toegekend aan de aanvragen voor acht routes van de Nationale Wetenschapsagenda (NWA) van maximaal € 2,5 miljoen ieder. Aan vijf van deze routes nemen in totaal 12 hogescholen deel.

De aanvragen zijn ingediend door breed samengestelde consortia die onderzoek gaan doen op drie thema’s die eerder door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) zijn gekozen: onderwijs en jongeren in een veerkrachtige samenleving, digitalisering als aanjager van vernieuwing en natuurwetenschappelijke kennis als bron van vernieuwend vermogen. Hiermee geeft NWO uitvoering aan de Startimpuls in opdracht van OCW.

Thema 1: Hoe kan de positie van jongeren in een veerkrachtige samenleving worden versterkt?

Route: Jeugd in ontwikkeling, opvoeding en onderwijs
Themaprogramma: Gelijke kansen voor een diverse jeugd
Vanuit het hbo nemen deze hogescholen deel:

• De Haagse Hogeschool, Hanzehogeschool Groningen, Hogeschool Inholland, Hogeschool Rotterdam,  Hogeschool Utrecht, Hogeschool van Amsterdam

Route: NeurolabNL: dé werkplaats voor hersen-, cognitie- en gedragsonderzoek
Themaprogramma: NeuroLabNL: Optimale condities voor leren en veiligheid van jongeren
Vanuit het hbo nemen deze hogescholen deel:

• Avans Hogeschool, Hogeschool Utrecht, Hogeschool Windesheim

Route: Op weg naar veerkrachtige samenlevingen
Themaprogramma: JOIN Jongeren in een veerkrachtige samenleving. Naar nieuwe arrangementen voor inclusiviteit en participatie
Vanuit het hbo nemen deze hogescholen deel:

• Fontys Hogeschool, Hogeschool Inholland Rotterdam, Hogeschool Utrecht, Hogeschool van Amsterdam, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Thema 2: Hoe kunnen we de digitale samenleving beter begrijpen en verder brengen?

Route: Meten en detecteren: alles, altijd en overal
Themaprogramma: Meten en detecteren van gezond gedrag

• Hogeschool Leiden

Route: Waardecreatie door verantwoorde toegang en gebruik van big data
Themaprogramma: Verantwoorde Waardecreatie met Big Data (VWData)

• Fontys Hogeschool, Hogeschool Utrecht, Hogeschool van Amsterdam, Zuyd Hogeschool

Succesvolle eerste stap

“Dit is een succesvolle eerste stap in de implementatie van de NWA, aldus NWA-voorzitter Louise Gunning. Zoals de NWA beoogt zijn er nieuwe samenwerkingsverbanden gecreëerd tussen wetenschappers van verschillende disciplines, maar ook tussen verschillende kennisinstellingen, ministeries, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties. Ook is geëxperimenteerd met een andere manier om geld aan partijen toe te delen en de krachten te bundelen. Hopelijk volgt er nu ook snel financiering voor de andere routes.”

Vandaag heeft de KNAW de door minister Bussemaker gevraagde verkenning naar taalbeleid in het hoger onderwijs gepubliceerd. De Vereniging Hogescholen spreekt haar waardering uit voor de in het rapport geformuleerde aandachtspunten om de keuze voor Engels als voertaal effectief te laten zijn. “Het advies van de KNAW om de keuze voor de onderwijstaal op opleidingsniveau te maken onderschrijven wij van harte “, aldus Thom de Graaf, voorzitter van de Vereniging Hogescholen, “Het aantal opleidingen in het hbo dat alleen Engelstalig wordt aangeboden is beperkt, slechts 8% van het totale aanbod, en is gebaseerd op aard en inhoud van de opleiding. 4,5% wordt zowel in het Engels of in het Nederlands aangeboden.”

Hogescholen rusten studenten uit met de relevante kennis en internationale vaardigheden die zij nodig hebben voor de toekomstige arbeidsmarkt. Internationalisation@home is daarbij de basis. Hogescholen brengen hun studenten in toenemende mate internationale competenties bij door bijvoorbeeld gericht studenten van verschillende nationaliteiten bij elkaar te brengen in het onderwijs (‘international classroom’). Ook kunnen Nederlandse studenten een deel van hun studie in het buitenland volgen. Studenten bereiden zich op die wijze voor op de toekomstige, zich steeds meer globaliserende, arbeidsmarkt die vraagt om interculturele vaardigheden.

Beperkt aantal opleidingen in het Engels
De meeste hbo-bacheloropleidingen worden alleen in het Nederlands aangeboden. Slechts 6% van de bacheloropleidingen wordt volledig in het Engels aangeboden. Bij 5% van de hbo-opleidingen is er een keuzemogelijkheid; voor Nederlandse studenten betekent dit om of in het Engels of in het Nederlands de opleiding te volgen. Het aandeel Engelstalige masteropleidingen is groter en bedraagt 25%. Dit heeft vooral te maken met de internationale instroom in deze masteropleidingen en is vooral zichtbaar in het kunstendomein.

De keuze om een opleiding in het Engels aan te bieden heeft te maken met de aard en de inhoud van de opleiding. Deze keuze wordt gemaakt op basis van internationale profilering, een globale arbeidsmarkt of beroepenveld. Voor het hbo geldt in het algemeen dat, met uitzondering van internationaal georiënteerde opleidingen zoals IBMS (International Business and Management Studies) en Hotelmanagement, (delen van) opleidingen zowel in het Nederlands als in het Engels aangeboden worden.

Kwaliteit onderwijs staat centraal
Het gebruik van Engels in het hoger onderwijs is een positieve ontwikkeling als het gaat om de studenten een internationaler perspectief in een globaliserende wereld te geven. Dit stelt wel voorwaarden aan de kwaliteit van het onderwijs. Het beleid van het hbo is erop gericht om beide talen goed in het onderwijs te verankeren, als afzonderlijk vak of als voertaal. Studiesucces in de 'truly international classroom' is sterk afhankelijk van de taalvaardigheid en interculturele en didactische vaardigheden van de docent in een meertalige multiculturele leersituatie. 

Bijlage(n):

Factsheet Engels in het hbo