Het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) organiseert ook in 2017 de Docent van het Jaar verkiezing. Docenten spelen een grote rol in het onderwijs. De werkomgeving is aan veranderingen onderhevig en op het gebied van flexibilisering en digitalisering van het Hoger Onderwijs is de rol van de docent van groot belang. Een docent die hier op inspirerende wijze mee omgaat is een voorbeeld voor andere docenten in het Hoger Onderwijs. Het ISO wil met de Docent van het Jaar verkiezing inspirerende docenten en het docentschap in een positief daglicht zetten.

Afgelopen jaar werd Loes Damhof, hogeschooldocent 21st Century Skills bij de opleiding Communication & Multimedia Design aan de Hanzehogeschool Groningen, door het ISO verkozen tot hoger onderwijs docent van het jaar 2016.

Nomineer
Hoger onderwijs instellingen kunnen docenten voor de Docent van het Jaar verkiezing 2017 tot 19 januari a.s. nomineren door het formulier op de ISO-website in te vullen. De uitreiking van de prijs is op 1 april.

Inzet verkiezingen
Flexibilisering en digitalisering van het hoger onderwijs zijn ook aandachtspunten die de Vereniging Hogescholen meegeeft voor het nieuwe kabinet 2017 - 2021.

Praktijkgericht onderzoek op hogescholen kenmerkt zich door de verbondenheid met de beroepspraktijk en het onderwijs. Lectoren en docent-onderzoekers spelen een cruciale rol. Om ervoor te zorgen dat zoveel mogelijk gepromoveerde hbo-docenten op hogescholen blijven werken en om promovendi te motiveren een overstap te maken van een universiteit naar het hbo, stelt minister Bussemaker (OCW) dit jaar 4 miljoen beschikbaar voor 2-jarige postdoc plekken in het hoger beroepsonderwijs. Hiermee geeft zij een impuls aan onderzoek-gerelateerd onderwijs in het hbo. Vanaf 2018 is structureel 2 miljoen euro beschikbaar voor een postdoc/docentenprogramma. In dit programma verricht een onderzoeker gedurende twee jaar onderzoek met daarnaast voor de helft van de tijd onderwijstaken, zo staat vermeld in de Talentbrief die het ministerie vandaag publiceert.

Inzetten op talentontwikkeling
Hogescholen werken hard aan het optimaal toerusten van docenten voor onderzoek door in te zetten op hbo-docenten met een masterdiploma en gepromoveerde docenten. Op dit moment zijn er enkele honderden docenten in het hbo met een promotietraject bezig, met middelen van de eigen instelling of een ‘promotiebeurs’ met middelen van OCW. Hogescholen zetten de komende jaren extra in op talentontwikkeling in relatie tot praktijkgericht onderzoek. Het gaat dan om meer praktijkgerichte promovendi en docent-onderzoekers maar ook om het verder professionaliseren van docenten. De hogescholen zijn daarom verheugd dat de minister deze inzet wil ondersteunen door een extra bijdrage te leveren om gepromoveerde hbo-docenten te behouden voor het hbo en daarmee een extra kwaliteitsimpuls te geven aan praktijkgericht onderzoek en innovatie.

Inzet verkiezingen
Innovaties en toepassingen ontwikkelen in de beroepspraktijk van o.a. medische professionals, ICT-ers, kunstenaars en leraren is wat praktijkgericht onderzoek van hogescholen stimuleert. Dat doen lectoren, docenten en studenten in samenwerking met bedrijven en organisaties. Het praktijkgericht onderzoek stimuleert een onderzoekende en kritische houding van studenten en versterkt de onderwijskwaliteit. Hogescholen participeren in de Kenniscoalitie en pleiten gezamenlijk voor majeure investeringen, zowel publiek als privaat, in onderzoek en innovatie. De Vereniging Hogescholen hoopt dat het volgende kabinet zich hard wil maken om een structurele impuls in onderzoek en innovatie te realiseren, zodat een forse impuls gegeven wordt aan innovaties voor het oplossen van maatschappelijke vraagstukken.

De Europese Commissie heeft de afgelopen maanden een publieke consultatie gehouden voor twee Europese programma’s: het Horizon 2020onderzoekskaderprogramma en Erasmus+, het onderwijsprogramma gericht op mobiliteit. In het kader van deze consultaties heeft UAS4EUROPE, de vertegenwoordiger van hogescholen in Europa, bij de Commissie een statement ingediend. Het document bevat een analyse van het huidige onderzoeksprogramma plus aanbevelingen voor het Negende Kaderprogramma.
  
Aanbevelingen Horizon 2020
UAS4EUROPE is het platform dat hogescholen uit circa 30 landen (waaronder Nederland) vertegenwoordigt in Brussel. Het stelt in zijn paper vast dat er met Horizon 2020 voor de eerste keer sprake is van integratie van onderzoeks- en innovatie activiteiten, daarmee de complete onderzoeks- en innovatiecyclus omvattend. Wel pleit UAS4EUROPE ervoor om de onderliggende structuur flexibel te houden in relatie tot andere programma’s. Ook dringt UAS4EUROPE er bij de Europese Commissie op aan om Horizon2020 te vereenvoudigen met het oog op meer  toegankelijkheid en duidelijkheid voor indieners.

Daarnaast adviseert UAS4EUROPE aan de Commissie om de aantrekkelijkheid van Horizon 2020 te garanderen door het aantal onderwerpen per call te beperken, en deze tegelijkertijd breder te definiëren. Bovendien moet er volgens UA4EUROPE binnen Horizon 2020 een grotere focus komen op bottom-up samenwerkingsprojecten met duidelijke richtlijnen en verwachte uitkomsten. 

Aanbevelingen Negende Kaderprogramma
Het Horizon 2020 programma wordt in 2020 opgevolgd door het Negende Kaderprogramma voor onderzoek en innovatie (FP9). In zijn paper doet UAS4EUROPE daarvoor ook een reeks aanbevelingen, zoals: de verhoging van het budget voor FP9, calls meer specifiek gericht op kleinere consortia van hogescholen samen met onder meer het midden- en kleinbedrijf, naast bestaande thema’s ook ruimte voor onderwerpen als kunst, architectuur, taal en sociaal werk in relatie tot oplossingen voor de maatschappelijk uitdagingen, en een nog beter evenwicht tussen fundamenteel en toegepast onderzoek. 

Papers Neth-ER Erasmus+ en Horizon2020
Het Netherlands house for Education and Research (Neth-ER) heeft voor de consultatie van de twee Europese programma’s twee papers aangeboden aan de Commissie: ‘Neth-ER position paper interim evaluation Horizon 2020’ (download) en ‘Neth-ER position paper mid-term evaluation Erasmus+’ (download). De papers zijn ingediend namens alle Nederlandse kennisinstellingen, waaronder het hbo.

In de eerste helft van 2017 zal de Europese Commissie een Staff Working Document publiceren met een samenvatting van de resultaten uit de consultaties.

Bijlage(n):

Statement UAS4EUROPE interim review Horizon 2020

De Nationale Studenten Enquête (NSE) is gestart. De NSE is de grootste enquête onder hbo- en wo-studenten in Nederland. De NSE is voor hen dé kans om hun mening te geven over hun studie. De resultaten worden teruggekoppeld naar de onderwijsinstelling. De hogeschool of universiteit kan dus direct aan de slag met de oordelen. Daarnaast wordt de uitslag openbaar gemaakt op de onafhankelijke keuzewebsite www.studiekeuze123.nl. Daarmee helpen de studenten de aankomende studenten met hun keuze.

Win een prijs
Ben je student? Als jij uiterlijk 12 maart 2017 de Nationale Studenten Enquête invult, maak je kans op een mooie prijs.  De NSE verloot:

• 1x een reischeque (t.w.v. € 2.000,- te besteden bij KILROY)
• 10 x € 400,- voor je kamerhuur, boeken, collegegeld, of….. wat jij wilt!
• 265 x Bol.com bon (t.w.v. € 20,-).

Check je mail
Je hebt inmiddels mail ontvangen van de Nationale Studenten Enquête. Of je krijgt deze zeer binnenkort. In deze e-mail staat een link waarmee je direct kunt inloggen. Ben je de mail kwijt? Vul dan linksbovenaan deze pagina je e-mailadres in. Dan krijg je direct een nieuwe inlog toegestuurd. Vervolgens staat de enquête voor je klaar. Succes!

De vooruitzichten voor afgestudeerde hbo’ers zijn goed. Dat blijkt uit de HBO-Monitor die in 2015 voor het eerst afgestudeerden niet alleen anderhalf jaar, maar ook vijf jaar na diplomering ondervroeg over hun ervaringen. Deze lange-termijn-gegevens zijn uniek voor de hbo-sector en maken het mogelijk individuele loopbaantrajecten in kaart te brengen. Tachtig procent van de Nederlandse hogescholen werkte mee aan dit onderzoek van ROA, het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt van de Universiteit Maastricht. De conclusie van het rapport: de arbeidsmarktpositie van hbo’ers is vijf jaar na diplomering nog sterker dan kort na diplomering.

Van somber naar positief 
Van alle afgestudeerden die in 2011 somber waren over hun carrièreperspectieven is in 2015 de helft veel positiever. En niet onterecht, want 75% van de afgestudeerden die in 2011 geen zicht hadden op een vaste aanstelling werkte in 2015 in vaste dienst. Dit kan deels worden verklaard door de aantrekkende economie, maar ook door de groeiende competenties van afgestudeerden. Zo is het aandeel afgestudeerden dat leiding geeft aan medewerkers in de onderzochte periode met bijna 10% gestegen.

Passende baan
Uit het onderzoek blijkt verder dat het overgrote deel van de afgestudeerden dat een jaar na afronding van de hbo-opleiding werkloos was, vijf jaar na het afstuderen werk heeft gevonden. Meer dan de helft van deze groep heeft bovendien werk op hbo-niveau. De slechte starters hebben dus een mooie 'inhaalslag' gemaakt. Van de mensen die al direct een baan in de eigen vakrichting én op hbo-niveau vinden, heeft 89% na vier jaar nog steeds een baan in de eigen richting en 92% ook nog steeds op hbo-niveau. Slechts 2% is werkloos.

Starterbaantjes onder niveau
Iemand die een jaar na afstuderen nog steeds werkzaam is bij zijn of haar studentenbaantje in de kroeg of het callcenter omdat hij of zij maar geen geschikte baan weet te vinden is na 5 jaar grotendeels aan het werk. Uit het onderzoek blijkt dat de helft van deze groep (53%) 5 jaar na afstuderen een baan op hbo-niveau heeft. Daarnaast heeft 15% van deze groep weliswaar geen baan op hbo-niveau, maar wel een baan binnen de studierichting.

Zelfstandig 
Het aantal zelfstandigen onder afgestudeerden uit de sectoren Taal & Cultuur is tussen 2011 en 2015 fors afgenomen, van ongeveer zes op de tien naar vier op de tien. Dit heeft waarschijnlijk te maken met de forse bezuinigingen in de cultuursector vanaf 2013, onder andere door afbouw van subsidies. Die maakten (voortzetting van) eigen initiatieven van kunstenaars moeilijker. In de sector Landbouw is het aantal zelfstandigen in dezelfde periode juist toegenomen. Een mogelijke verklaring daarvoor is dat landbouwers eerst ervaring opdoen bij een ander bedrijf voordat zij het familiebedrijf overnemen.

Bijlage(n):

Folder 'Van starter tot gevorderde - De loopbaanontwikkeling van hbo’ers in de eerste vijf jaren na afstuderen' (uitgave januari 2017)

Rapport 'Van starter tot gevorderde - De loopbaanontwikkeling van hbo’ers in de eerste vijf jaren na afstuderen' (uitgave januari 2017)

Welke mogelijkheden zijn er voor (nieuwe) aansluitingsnetwerken om een bijdrage te leveren aan toekomstgericht onderwijs? Dat was de centrale vraag vandaag tijdens het symposium ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van Vo-Ho Fryslân, het oudste aansluitingsnetwerk in Nederland. Vertegenwoordigers van de aangesloten onderwijsinstellingen en van alle vo-ho netwerken in Nederland gingen er met elkaar over in gesprek. Een van de gastsprekers was Thom de Graaf, voorzitter van de Vereniging Hogescholen. Hij pleitte onder meer voor meer experimenteerruimte om de aansluiting te verbeteren.

Op juiste plaats
"In het verbeteren van de overgang tussen het voortgezet onderwijs naar het hoger onderwijs valt nog steeds veel winst te behalen. Nog steeds vallen teveel studenten uit", hield hij zijn gehoor voor, "Goede vo-ho aansluitingsnetwerk zijn in mijn ogen dan ook onmisbaar. Het is onze opdracht om als hogescholen samen met het voorbereidend onderwijs de aankomend student op de juiste plaats te krijgen."

Een goede begeleiding van leerlingen in de keuze naar een passende hbo-opleiding is van groot belang. De Graaf: "Het voortgezet onderwijs kent haar leerlingen al vanaf hun veertiende of vijftiende levensjaar. U kunt als geen ander een begin maken met goede begeleiding van de keuzes die er voor leerlingen aan zitten te komen." Hij memoreerde dat er de afgelopen jaren al veel initiatieven zijn ontwikkeld op het vlak van het terugdringen van uitval en studieswitch in het eerste jaren. De Graaf wees op onder meer de invoering van de studiekeuzecheck  in combinatie met het vervroegen van de aanmelddatum naar 1 mei. Een andere initiatief betreft de kennisdeling tussen hogescholen via thematische bijeenkomsten en conferenties in het project 'Kwaliteit en studiesucces'. De voorzitter van de Vereniging Hogescholen benadrukte dat het percentage studenten dat een einddiploma behaalt de komende jaren omhoog moet. "Echter zonder concessies te doen aan de kwaliteit van de opleidingen en daarmee aan de kwaliteit van onze afgestudeerden", tekende hij daarbij aan.

Aan het slot van zijn toespraak stelde hij dat dé oplossing voor het aansluitingsvraagstuk niet bestaat. "Wel kunnen we door middel van experimenten kijken hoe we de aansluiting kunnen verbeteren. Ik ben daarom voorstaander van meer experimenteerruimte. Voor 6-jarige havo's, meer geld voor docenten om in elkaars onderwijskeuken te kijken en het afbreken van muren", aldus De Graaf.

Beleid en praktijk
Tijdens het symposium kwam een groot aantal aspecten van de aansluiting tussen vo en ho aan de orde. De keynotes werden naast Thom de Graaf verzorgd door Theo Douma (Platform Onderwijs2032) en Brigitte Lentz (projectleider OC&W doorstroom vo/mbo-hbo). Zij sprak over de stimulering van regionale aansluitingsnetwerken. Vo-docent Miljenko Braam (CSG Comenius) en hbo-docent Marije Nieuwenhuizen (Hogeschool van Hall Larenstein) schetsten waar zij in de dagelijkse praktijk tegenaan lopen bij de aansluiting vo-ho. Mark de Boer (DUO) gaf een presentatie over doorstroomcijfers en de mogelijkheden om die via regionale netwerken terug te koppelen naar de onderwijsinstellingen. Een forumdiscussie over de aansluitingsnetwerken sloot het programma af. Tussendoor vertelden hbo-studenten over hoe zij de overgang tussen de middelbare school en de vervolgopleiding hebben ervaren.

Bijlage(n):

Speech Thom de Graaf bij Jubileumsymposium Aansluitingsnetwerk vo-ho Friesland - 18 januari 2017

“Laat hogescholen zelf het initiatief nemen om samen met de eigen stakeholders ambities te formuleren en hierover kwaliteitsafspraken te maken. Hogescholen moeten deze verantwoordelijkheid nemen en zich er nog meer dan nu bewust van zijn dat zij hier vervolgens ook verantwoording over afleggen naar die betrokken stakeholders en in algemene zin.” Zo formuleert Arie Slob, voorzitter van de commissie prestatieafspraken hbo, een van de aanbevelingen in het eindadvies aan de Vereniging Hogescholen.

Vandaag is door de commissie Slob het eindrapport 'Kwaliteit door Dialoog‘ gepresenteerd. De commissie Slob heeft op verzoek van de Vereniging Hogescholen onderzoek gedaan naar de prestatieafspraken in het hoger onderwijs. In het rapport presenteert de commissie de bevindingen en aanbevelingen. De commissie schetst in het rapport een beeld van de impact van de in 2012 onder verantwoordelijk­heid van toenmalig staatssecretaris Halbe Zijlstra afgesproken prestatieafspraken voor het hoger onderwijs.

“Gebruik vanuit de overheid geen financiële malus of bonus op instellingsspecifieke ambities en prestaties, maar bied naar rato van de reguliere bekostigingssystematiek aan de instellingen de (financiële) ruimte om eigen kwaliteitsdoelen vast te stellen,” aldus Arie Slob, voorzitter van de Commissie. “De minister draagt hiervoor stelselverantwoordelijkheid en kan zich ervan vergewissen dat elke instelling dit adequaat heeft gedaan door helderheid over dit proces te vragen.”

De commissie geeft tevens aan dat de hogescholen zelf het initiatief moeten kunnen nemen om samen met de eigen stakeholders ambities te formuleren en hierover kwaliteitsafspraken te maken. Hogescholen moeten deze verantwoordelijkheid nemen en zich er nog meer dan nu bewust van zijn dat zij hier vervolgens ook verantwoording over afleggen (onder andere via het jaarverslag en/of instellingsplan): naar die betrokken stakeholders en in algemene zin.

“Het voeren van de horizontale dialoog creëert betrokkenheid en zorgt voor een breed draagvlak. Hogescholen maken keuzes die bij de eigen context passen en zullen zich vanzelfsprekend verantwoorden over hun prestaties en de bestede middelen," reageert Thom de Graaf, voorzitter van de Vereniging Hogescholen. 

Met het advies van de commissie Slob is teruggeblikt op het experiment prestatieafspraken en kan lering getrokken worden uit de ervaringen en aanbevelingen die door de commissie zijn verwoord. Een volgend kabinet kan hierop voortbouwen en aan hogescholen de ruimte gegeven om, in relatie met de regionale omgeving hun maatschappelijke legitimatie op te pakken en horizontale kwaliteitsafspraken te maken.

Bijlage(n):

Kwaliteit door Dialoog - Eindrapport van de commissie prestatieafspraken hbo

Fotografie: Henriëtte Guest

Een kennissamenleving zonder een flexibel aanbod van opleidingen en cursussen in het kader van een Leven Lang Leren is ondenkbaar gezien de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt. Hogescholen zetten daarom, samen met werkgevers, stevig in op meer flexibel deeltijdonderwijs. Onderwijs in deeltijd dat is afgestemd op wat de student wil en weet, en op tijden wanneer het hem of haar uitkomt, maakt het voor meer volwassenen aantrekkelijk om zich bij of om te scholen. De recente pilots flexibilisering in het deeltijdonderwijs hebben enthousiasme en positieve ontwikkelingen losgemaakt bij de hogescholen.

Om Leven Lang Leren een extra impuls te geven, pleiten de hogescholen voor meer ruimte in de regelgeving. Zij gaan hierover graag het gesprek aan. De Vereniging Hogescholen heeft haar standpunt over Leven Lang Leren toegelicht in een position paper voor de hoorzitting Leven Lang Leren van de Vaste Kamercommissie voor OCW vandaag in de Tweede Kamer.

Bijlage(n):

Position paper Leven Lang Leren_jan2017

Ouderen die langer zelfstandig kunnen wonen, een klimaatbestendige stad- en straatinrichting en een snelle diagnose van urineweginfecties, dit zijn enkele resultaten van praktijkgericht onderzoek door hogescholen. Het onderzoek draagt bij aan oplossingen voor urgente maatschappelijke problemen als klimaatverandering, vergrijzing en toenemende zorgvragen. Tevens versterkt het praktijkgericht onderzoek een onderzoekende en kritische houding van de toekomstige beroepsprofessional en de kwaliteit van het hoger beroepsonderwijs als geheel. Hogescholen participeren in de Kenniscoalitie en bepleiten een majeure investering in de Nationale Wetenschapsagenda en de kennisinfrastructuur.

Vandaag vindt in de Tweede Kamer een debat plaats over o.a. het Wetenschapsbeleid met de minister en staatssecretaris van OCW. De Vereniging Hogescholen heeft haar standpunt hierover in een positon paper aan de Vaste Kamercommissie voor OCW gestuurd, zie de bijlage.

Bijlage(n):

Position paper Wetenschapsbeleid jan2017

De instroom in het hbo is in het studiejaar 2016-17 gegroeid met 5,1% ten opzichte van 2015-16. Daarmee is het niveau van de instroom nog steeds lager dan in de jaren voor invoering van het studievoorschot. Het gedeeltelijke herstel van de instroom doet zich voor bij alle sectoren behalve bij sociale studies. “De groei blijft helaas nog achter op de forse krimp van vorig jaar”, aldus Thom de Graaf, voorzitter van de Vereniging Hogescholen. “Vooral de tegenvallende directe doorstroom als ook de blijvende daling van de VWO-instroom lijken hiervan de oorzaak te zijn”.

Naast de instroom is ook het totaal aantal ingeschreven studenten aan de hogescholen licht gegroeid met 0,9% en is daarmee terug op het niveau van 2014. Het aantal afgegeven diploma’s steeg met 2,1% naar 71.094. In het hbo is zowel het aantal autochtonen als het aantal allochtone eerstejaars gestegen. De stijging is echter het sterkst bij de studenten met een Nederlandse nationaliteit.

Instroom Associate degree opleidingen groeit met 23,4%
De aandacht voor Associate degree opleidingen en het toenemende aanbod daarvan leidt tot een stevige groei van de instroom van 23,4%. Dit is ruim 8% van de totale groei van het aantal hbo-studenten. Thom de Graaf: “De zelfstandige status die door de minister wordt voorgesteld aan de 2-jarige Associate degree opleiding te geven zal de belangstelling voor deze opleidingen alleen maar laten toenemen.”

Trend afname vwo-instroom zorgelijk
De instroom van vwo-studenten in het hbo neemt sinds 2013 af en herstelt zich niet in tegenstelling tot de instroom vanuit havo of mbo. “Een zorgelijke ontwikkeling”, aldus Thom de Graaf.

Pabo-instroom herstelt zich gedeeltelijk
De instroom op de pabo heeft zich in 2016 gedeeltelijk hersteld. Na de krimp van 32% van vorig jaar, door de invoering van de nieuwe instroomeisen, neemt de instroom dit jaar toe met 8,2%. De instroom is echter nog steeds slechts 50% van de instroom in 2006 in deze opleiding. Dit jaar startten 4.200 studenten met de Pabo-opleiding, tegen vorig jaar 3.900 studenten.

Voor meer cijfers  zie de bijlage's of kijk op ons cijferportaal

Bijlage(n):

Diploma's 2016 (draaitabel om zelf overzichten te maken)

Factsheet studentenaantallen instroom hbo 2016-2017

Inschrijvingen 2016 (excel tabel om zelf overzichten mee te maken)

Instroom 2016 (excel bestand om zelf overzichten te maken)