Het kunstonderwijs in 2020 is flexibel en biedt professionele opleidingsmogelijkheden in het kunstvak op school en online, voltijd en deeltijd en in diverse rollen.

Flexibiliteit in onderwijs en onderzoek is nodig om in te kunnen spelen op de bewegingen in de kunsten: enerzijds de vergaande verdieping en specialisatie in technieken en werkwijzen binnen en tussen de kunstdisciplines, anderzijds de crossovers met andere sectoren. Hierin kan elke kunsthogeschool haar haar eigen positie innemen. Flexibiliteit is bovendien van belang als de hogescholen hun studenten willen voorbereiden op nieuwe praktijken en in hun aanbod innovatief en onderscheidend willen zijn.

Life long learning
Ten eerste wil de sector inzetten op Life Long Learning. In dit concept wordt de markt bepaald door het lerende individu en vervagen begrippen als bij-, na- en omscholing. Door de snelle culturele, technologische en economische ontwikkelingen groeit de vraag naar leerroutes op maat voor zowel de kunstopleidingen als de kunstvakdocentenopleidingen. Het kunstonderwijs moet voldoen aan zeer verschillende opleidingswensen qua cultuur, opleidingsachtergrond, leerstijl, niveau, professionele ambitie, tijd, plaats en financiering.

Een hbo kunstdiploma is een goed startpunt om nieuwe ontwikkelingen in en buiten de kunsten verder te verkennen. Dit kan met master- en PhD-trajecten en daarnaast ook in veel andere vormen van onderwijs en onderzoek: online, op de werkplek, in labs, broedplaatsen en incubators. Dit benadrukt het grote belang van verbinding van het kunstonderwijs met aanbieders en locaties buiten het kunstonderwijs.
Het open en online aanbieden van onderwijs geeft docenten mogelijkheden om aanvullend onderwijs op maat aan te bieden. Er zijn al enkele goede voorbeelden in het kunstonderwijs waarbij kennis wordt gedeeld op het vlak van blended learning (combinatie online en offline leren). Hiermee sluiten de hogescholen aan bij de ambitie van minister Bussemaker om het Nederlandse hoger onderwijs hierin een voortrekkersrol in de wereld te laten vervullen. 

Opleiding docenten
Flexibilisering in het aanbod van onderwijs en onderzoek heeft invloed op de manier waarop hogescholen zich organiseren. Het vereist goed werkgeverschap en professionalisering van docenten die hun netwerken onderhouden en meenemen. Zoals ook de Vereniging Hogescholen in #2025 Wendbaar & Weerbaar aangeeft, is de rol van de docent cruciaal bij het realiseren van ambities van het onderwijs. het kunstonderwijs streeft daarom naar een voortdurende professionalisering van haar docenten door masteropleidingen, promotietrajecten of andere gerichte professionaliseringstrajecten.  

Zzp’ers
Een ander aandachtspunt is de inzet van zzp’ers. Met ingang van 1 mei 2016 is de Wet Deregulering Arbeidsrelaties (Wet DBA) van kracht. De nieuwe wet gaat over de fiscale kwalificatie die de Belastingdienst aan een arbeidsrelatie geeft en hoe opdrachtgever en -nemer daarover zekerheid kunnen krijgen. De beperkingen voor de inzet van zzp’ers zijn scherper geformuleerd. Er kan alleen een beroep gedaan worden op vrijwaring van premies als de arbeidsrelatie is vastgelegd met een modelovereenkomst. 

De veranderende regelgeving wordt door het hbo kunstonderwijs op de voet gevolgd omdat veel docenten zzp’ers zijn. Flexibele inzet van zzp’ers is in het hbo kunstonderwijs noodzakelijk en essentieel voor de kwaliteit en vernieuwing van zowel het onderwijs als de beroepspraktijk. Hetzelfde geldt voor de inzet van internationale gastdocenten, die soms wordt bemoeilijkt door problemen met werkvergunningen. 

Acties
Het kunstonderwijs zet gezamenlijk in op de volgende acties:

• Life Long Learning, dat wil zeggen flexibiliteit, transparantie en diversiteit in leerwegen en scholingsmogelijkheden. Dit om in te spelen op de snel veranderende beroepspraktijk. Hierbij werkt  de sector samen met relevante regionale, landelijke en internationale partijen;
• Samenwerking tussen hogescholen en universiteiten, bijvoorbeeld om double degrees mogelijk te maken;
• Een technologieprogramma waarin kunstopleidingen kennis uitwisselen over de inzet van technologie in zowel de kunstbeoefening als het onderwijs. Er wordt werk gemaakt van combinaties van online en offline onderwijs (blended learning);
• Het versterken van een vitale infrastructuur voor broedplaatsen voor afgestudeerden in samenwerking met lokale en regionale overheden;
• Scholing in Fair Practice in samenwerking met Kunsten ‘92 (programma met de inzet om naar behoren te worden betaald);
• Verder inzetten op de scholing van docenten in het hbo kunstonderwijs vooral op het vlak van onderzoek en nieuwe didactiek;
• Het stimuleren van netwerken en interactie tussen studenten, docenten en andere medewerkers binnen de hogeschool en de stakeholders in de directe omgeving: werkveld, overheden, maatschappelijke actoren en bedrijven. 

Hiervoor is nodig:

• Experimenteerruimte voor flexibele trajecten;
• Ruimte in wetgeving en arbeidsvoorwaarden voor de flexibele inzet (contracten) van docenten en ruime mogelijkheden voor de inzet van zzp’ers in het onderwijs, voortdurende professionalisering en duurzame inzetbaarheid;
• Stimuleringsgelden voor de inzet van technologie in kunst- en onderwijspraktijk;
• Ondersteuning van infrastructuur voor broedplaatsen.